Android 5.0 tot nu toe

Nu Android 5.0 alweer drie weken op mijn telefoon staat, heb ik denk ik een redelijk beeld gekregen van wat er wel- en niet werkt in deze versie. Dit bericht is een aanvulling op de twee berichten die ik eerder over Android 5 schreef: Over het ontgrendelscherm en Een eerste indruk van Android 5

Ontgrendelen

Als er geen wachtwoord of ander soort beveiliging is ingesteld, kan het scherm worden ontgrendeld door eerst op de power knop te drukken en dan met twee vingers vanaf de onderkant omhoog te vegen. Veeg je met twee vingers van rechts naar links, dan start je de camera app en als je met twee vingers van links naar rechts veegt, start je de telefoon app. Het werken met de notificaties op het ontgrendelscherm werkt nog steeds niet echt soepel. Als je vanaf het ontgrendelscherm met twee vingers vanaf de bovenkant naar beneden veegt, opent het 'snelle instellingen 'menu.

Klok

Het instellen van een alarm is nog steeds niet erg makkelijk, maar wel te doen als je eenmaal weet hoeveel geduld je moet hebben met het cirkelvormige menu, maar met wat rust en geduld blijkt het minder erg te zijn dan in mijn vorige bericht stond. Bij een repeterend alarm, is het niet te horen welke dagen zijn geselecteerd om het alarm af te laten gaan. In 4.4 was dit geen enkel probleem. De functie om via de volumeknoppen het alarm uit te kunnen zetten, werkt volgens mij niet. Uitschakelen van het alarm als het afgaat, is vrij lastig. Het lijkt erop dat als je je vingers bov enaan het gebied zet waar Talkback 'veeg naar rechts om ...' zegt, het alarm is uit te zetten door met twee vingers naar rechts te vegen.Öm één of andere reden werkt snoozen door met twee vingers naar links te vegen een stuk makkelijker. De optie om volumeknoppen te gebruiken bij het uitzetten van het alarm, valt net van het instellingenscherm af. TB leest hem wel voor, maar je kunt hem niet instellen. Om dit wel te kunnen, moet je het scherm iets omhoog scrollen. Vervolgens lijkt het alarm zich niets van de gekozen instelling aan te trekken.

Telefoon App

De knoppenbalk aan de onderkant van het scherm lijt vervangen door tabs aan de bovenkant met daarin favorieten, recent en contacten. Boven deze balk staat altijd het contact waarmee het laatst is gebeld. Als van tab gewisseld wordt, kom je in de tab terug op de plaats waar je hem verliet, dus als je door je recente gesprekken hebt gebladerd tot gisteren, je wisselt naar contacten en een paar uur of een dag later wissel je weer naar recent, lijkt het net of er sindsdien niet is getelefoneerd, je moet weer naar boven scrollen om de meest recente gesprekken te zien.

Toetsenbord

De dicteer knop is naar rechts-boven, boven de 'p' verschoven.

Volgende keer de play store en andere apps.

Nieuwe ontgrendelscherm heeft nog een uitdaging met talkback

Android 5.0 (Lollipop) heeft een nieuw ontgrendelscherm gekregen. Naast de widgets die er vanaf versie 4.2 op konden komen, kunnen er nu ook meldingen zoals binnengekomen whats app berichten, sms of andere statusberichten op verschijnen. Als de app het toestaat, moet er op het vergrendelscherm ook direct iets met zo'n bericht gedaan kunnen worden, b.v. het beantwoorden van een SMS. Ik heb geprobeerd dit scherm met talkback te doorgronden en dat was moelijker dan ik dacht.

Bediening zonder talkback

Voor zover ik het heb begrepen, bestaat het ontgrendelscherm uit een serie half op elkaar liggende kaarten met meldingen van apps. Zo'n kaart kan via veegbewegingen tevoorschijn worden gehaald om er iets mee te doen, of weggeschoven om hem te negeren. Tik je op zo'n kaart, dan verschijnt er een melding in beeld dat nogmaals tikken de onderliggende app zal openen. Voor mijn ziende dochter vrij duidelijk en goed te bedienen.

Nu met talkback

Het ontgrendelscherm lijkt niet erg geschikt voor de swipe-bewegingen an talkback, het beste reseltaat krijg je door het scherm met een vinger te verkennen. Zodra je een melding hebt gevonden waar je iets mee wilt, zijn er volgens mij de volgende veegbewegingen die op de melding moeten worden uitgevoerd:

• veeg met twee vingers naar links of rechts (verwijder de melding van het scherm
• veeg met twee vingers naar beneden (toon een menu bij deze kaart/melding)

Als je eenmaal op een melding dubbeltikt, verschijnt soms wel de tekst in beeld dat je nog een keer moet tikken om de achterliggende app te openen, maar tot nu toe is me dat niet met alleen maar tikken gelukt. Er wordt geen text uitgesproken als het menu met extra acties wordt geopend, dit moet je dus gewoon weten. Verken het scherm met één vinger naar boven totdat je acties tegenkomt die bij de kaart horen die je zojuist hebt geopend. Als ik dit bij een twitter bericht in Plume doe, verschijnt er een knop 'reageren', doe ik dit bij een gemiste oproep, dan krijg ik o,.a. 'terugbellen'. Het concept is best aardig, maar ik krijg het met talkback niet betrouwbaar. b.v. als een melding mij niet interresseert, krijg ik hem moeiteloos weggeveegd, ook al verdwijnt wel eens de verkeerde melding. Oproepen van het menu bij een melding gaat ook zonder al te veel problemen, maar daarna wordt het erger. Zodre het eerste menu op het scherm staat, krijg ik het niet meer weg, of vervangen door een andere kaart. De ene keer opent het 'snelle instellingen' menu, de volgende keer ontgrendelt de telefoon gewoon zonder dat ik zelfs maar in de buurt van de ontgrendel knop was.

Voorlopige conclusie

Het ontgrendelscherm is goed leesbaar met talkback, maar acties ondernemen op de getoonde meldingen is nog geen onverdeeld succes. Hopelijk wordt dit gedeelte door Google nog doorontwikkeld.

Een allereerste blik op Android 5.0 en talkback

Android 5.0

Sinds afgelopen vrijdag is een preview versie van Android 5.0 (Lollipop) beschikbaar, waarvan velen denken dat deze versie dezelfde zal zijn als degene die over een paar weken beschikbaar komt voor de nexus 4,5,6,7,7-2013 en 9. Tijd om te kijken hoe goed hij werkt met talkback en of er verbeteringen te vinden zijn ten opzichte van de KitKat versie.

Installatie

De uiteindelijke versie zal beschikbaar komen via een automatische update, maar de preview versie moet op een computer worden gedownload en van daar gekopieerd naar één van de ondersteunde toestellen. Op dit moment zijn dat alleen de Nexus 5 en Nexus 7. De procedure ga ik hier niet beschrijven, omdat velen dat al voor mij hebben gedaan. Mocht je het zelf gaan proberen, bedenk dan dat de hele telefoon wordt gewist, dus *of* je moet zeker weten dat je niets unieks op je telefoon hebt staan, *of* je moet een goede backup maken voor je de installatie probeert uit te voeren. Als je deze preview installeert, zal de latere update naar Android 5.0 niet automatisch gaan en moet je ook die op dezelfde manier installeren.

setup

Omdat Android 5.0 preview opstart met een speciaal preview license scherm, werkte 2-vinger activatie van talkback niet. Mijn zoon, die me door dit scherm hielp, dook meteen de instellingen in, dus ik heb niet kunnen testen of het daarna wel gewerkt zou hebben. Zodra de gegevens voor mijn google account waren ingegeven, sprong talkback onmiddellijk aan, zodat ik de rest van de installatie zelf af kon maken. Er is hier niet veel veranderd ten opzichte van 4.4. Android begon direct de laatste apps te downloaden die eerder op deze telefoon stonden. Dit ging niet in één keer goed. De playstore crashte een paar keer, zodat de telefoon opnieuw gestart moest worden om te zorgen dat alles correct werd bijgewerkt.

gebaren

Voor zover ik kan zien is er aan het gebruik van talkback niets veranderd. De gebaren zijn nog dezelfde als in 4.3 en 4.4. Ook de context menus zijn er nog. Kortom hier ben ik snel klaar.

Verbeteringen ten opzichte van 4.4

toetsenbord

4.3 en 4.4 hadden een irritante bug in het toetsenbord, waardoor niet alle letters die je intypte werden uitgesproken. Of dit aan het toetsenbord lag, of dieper in Android zat weet ik niet, maar het vreemde was dat toetsenborden van andere leveranciers hetzelfde probleem hadden. In 5.0 is dit opgelost. Alle letters worden keurig uitgesproken. Ook wanneer je een letter voor de tweede keer intypt, wordt hij voorgelezen, iets dat Android 4.1 en 4.2 niet deden. Ik vond dat wel iets hebben, maar kan me voorstellen dat niet iedereen er blij mee was.
Trema's en andere niet-standaard tekens kunnen nu ook met talkback worden gemaakt. Voor sommige talen kon dit al, maar mij lukte het niet met Nederlands. Door je vinger een tijdje op b.v. de 'e' te laten staan, krijg je talkback zover dat hij 'vreemde tekens zijn beschikbaar' zegt. Als je dan met je vinger naar boven gaat, kom je in een vlak waar je het te gebruiken teken kunt selecteren. Kom je met je vinger buiten dat vak, dan wordt de vreemde-teken modus verlaten en typ je weer gewoon een 'e'.

Web Views

Veel apps gebruiken zogenaamde Web Views om informatie te tonen, die ze zojuist van het internet hebben gehaald. Tot Android 4.4 waren deze web views op z'n best matig toegankelijk, waardoor apps die deze views gebruikten eigenlijk zelden echt bruikbaar waren. Sinds Chrome 35 wordt talkback ondersteund. De nieuwe web views in Android 5.0 zijn gebaseerd op Chrom 37, en blijken een stuk beter met talkback samen te werken dan de web views uit eerdere Android versies. Dit is onder andrere te zien aan de resultaten die je op het standaard zoekscherm van Android krijgt. Deze zijn nu goed leesbaar en goed aan te clicken, twee dingen die eerder een kwestie van 'we zien wel waar het schip strandt' waren. Ook het opnieuw activeren van een programma als Plume, waar ik eerder hulp bij nodig had, of dom geluk, ging nu probleemloos. Artikelen in de nu.nl app zijn een stuk leesbaarder geworden, kortom deze verbetering is één van de belangrijkste in Android L als het om gebruik met talkback gaat.

Veranderingen

Ontgrendelscherm

Wat er precies op het ontgrendelscherm mogelijk is, weet ik nog niet, maar als je ergens tikt, hoor je de wifi- bluetooth- en mobiele netwerk statussen. Verder blijven de laatste notificaties die je hebt ontvangen leesbaar, iets wat volgens mij tot nu toe niet het geval was. De functie om met een schuif-beweging te ontgrendelen is vervangen door een knop waarop je moet dubbeltikken. Naast deze knop zijn er ook knoppen om direct naar de telefoon app en de camera te gaan. Het dubbeltikken van deze knoppen wilde niet altijd even goed lukken. Vaak moest ik de knop selecteren en dan ergens midden op het scherm tikken om zeker te weten dat er echt ontgrendeld zou worden. Over dit onderdeel zal nog wel meer geschreven gaan worden denk ik.

power knop

Hier kun je ineens de telefoon alleen nog maar mee uitschakelen. In het verleden kwam er een heel menu als je deze knop indrukte, waaronder vliegtuig mode, belgeluid uit en dergelijke, maar deze zijn nu verdwenen.

Meldingen paneel

Het meldingenpaneel geeft nu alleen nog meldingen. Knoppen als 'alle meldingen wissen' en 'snelle instellingen' zijn hieruit verdwenen. Om vanuit het meldingenpaneel in het snelle instellingen menu te komen, moet je terwijl het meldingenpaneel geopend is, dubbeltikken op de statusbalk. Vanuit de launcher dubbeltikken op de statusbalk werkt helaas niet. In het snelle instellingenmenu kunnen niet alle opties via swipe bewegingen worden bereikt. Je moet soms gewoon weten waar een optie staat om zeker te weten dat je hem succesvol kunt activeren. Vliegtuigmodus is hier snel in- en uit te schakelen evenals wifi en bluetooth. Met drie vingers naar beneden vegen vanaf de statusbalk lijkt nu wel betrouwbaar het snelle instellingenmenu te openen. Hier had ik in het verleden vaak problemen mee.

Wat werkt minder goed?

Omdat dit nog een preview versie is, en fouten dus nog opgelost zouden kunnen worden, loop ik ze hier even kort langs.

• Instellen wekker vrijwel onmogelijk, door vreemd gedrag van talkback bij de cirkel schuifregelaars.
• Instellen van de tijd voor een agenda afspraak is om dezelfde reden nogal lastig.
• Uitschakelen van de wekker gaat een stuk lastiger dan voorheen. Het lijkt alsof je met twee vingers moet schuiven, maar helemaal zeker ben ik daar nog niet van.
• De knoppen op de onderste rij werken niet altijd goed, met name de 'terug' knop heeft een ander idee over zijn functie dan ik.
• De app lijst doet er best lang over om tevoorschijn te komen. In 4.4 stond hij er meteen, nu duurt het soms twee seconden.

Aanvullingen welkom

Ik zal nog veel vergeten zijn. Ik heb nog nauwelijks gekeken naar nieuwe Android functies als priority notifications, de veranderde telefoon app en extra instellingen. Laat het gerust weten als je iets hebt toe te voegen.

MBraille voor Android is nu uit!

Terwijl iedereen zich afvroeg wanneer KNFB reader voor Android zou verschijnen, of hoe toegankelijk web views in Android L zullen zijn, zag ik vrijdag ineens de aankondiging van MBraile voor Android voorbij komen.MBraille is een app die het mogelijk maakt om braille te schrijven op het aanraakscherm van de telefoon. Iemand die goed met een brailleschrijfmachine overweg kan, zou ook snel moeten kunnen schrijven met mbraille.

Talkback moet uit

Om mbraille te kunnen gebruiken, moet talkback tijdelijk onderbroken worden. De procedure hiervoor wordt in de mbraille help beschreven. Na enig oefenen, is het een eenvoudige handeling die nauwelijks vertraging oplevert. MBraille neemt daarna zelf de spraak voor zijn rekening en ondersteunt hierbij de standaard swipe bewegingen die talkback ook snapt, zodat je er geen last van hebt dat talkback uit staat.

Geen systeem toetsenbord

MBraille is een app waarin je tekst schrijft, die je vervolgens via commando's die beginnen met een punt naar buiten bregnt, b.v. naar je email, sms, twitter of, en dat is erg handig, naar het klembord van de telefoon. MBraille is dus geen systeem toetsenbord. Volgens de maker maakt een tekortkoming in de Android API's dit onmogelijk.

Braille schrijven

Het programma ondersteunt twee toetsenbord layouts: Grid modus en Table modus. In grid modus houd je de telefoon vast met het scherm van je af en de handen links en rechts van het toestel, zodat drie vingers van iedere hand boven elkaar het scherm raken. De linker hand raakt dan punten één, twee en drie, de rechter vier, vijf en zes. Op het moment dat het toetsenbord is gestart, kun je eerst met je vingers langs de punten lopen om te zien of je weet waar ze staan.
In Table modus ligt de telefoon of tablet voor je op tafel en zet je je van iedere hand 3 vingers naast alkaar neer, zodat het lijkt alsof je op een braille schrijfmachine aan het werk bent. Ook hier kun je eerst het scherm verkennen om te zien of je de juiste posities te pakken hebt.
Als je denkt dat je vingers goed staan, type je lw (123), gevolgd door w(2456). Hierna kun je gaan schrijven, waarbij de spatie wordt vervangen door een korte swipe rechts, en backspace door swipe-links. Er zijn nog véél meer swipe bewegingen, waarmee de text bewerkt kan worden, gekeken kan worden hoe lang je tekst nu is en nog veel meer.

De app is hier te downloaden. Hieronder de beschrijving uit de play store. MBraille brings Braille input to the modern world. MBraille is the most versatile Braille keyboard app for your iOS and Android devices. With the freely available functionality you can send text messages to your contacts, directly from the Braille keyboard and share your messages in social media. With the full version you can also use braille to * send email * call your friends with .dial * fire away google searchs queries * open web addresses with .web * write documents in MBraille, store them locally or in your Dropbox for easy access. * the text typed is automatically put to clipboard when you switch apps. all directly from the MBraille keyboard. An experienced blind MBraille user can easily surpass the sighted typists using the built in virtual keyboard. MBraille 1.0 supports contracted and uncontracted English braille and includes spelling correction with simple gestures. Things to know: User interface translations to other languages is in progress. *contracted Braille is supported for English, Danish and Turkish. Uncontracted Braille is supported for English, Arabic, Croatian, Bulgarian, Danish, Farsi, Finnish, French, German, Hungarian, Italian, Norwegian, Polish, Portuguese, Romanian, Slovakian, Spanish, Swedish and Turkish.

Talkback 3.5.2 beschikbaar voor iedereen.

De talkback béta waar ik hier over schreef, is zonder al te veel tromgeroffel voor iedereen beschikbaar gekomen. Iedereen die talkback automatisch laat bijwerken zal hem dus onderhand wel hebben.

Google Now commando's nu ook met telefoon op Nederlands mogelijk

Onderstaand een bericht zoals ik dit in het Nederlandstalige Android forum heb geplaatst. Ik kan me voorstellen dat deze versie voor sommigen wat beknopt is. Laat dit dan bij de opmerkingen weten, dan maak ik een wat gedetailleerdere versie van dit verhaal.

tot voorkort was het zo dat je, om google now commando's zoals 'set alarm for 10:00' te kunnen geven, je de telefoon op Engels moest zetten, net zoals met Siri totdat IOS 7 daar een einde aan maakte. Sinds een paar weken is het mogelijk om meer dan één invoertaal op te geven bij spraakgestuurd zoeken. Deze talen kunnen dan door elkaar, ook in één zin gebruikt worden. Iets als: "Ik heb zojuist het verhaal The writing of a beautiful message afgerond", wordt dan gewoon correct in het invulvak opgeschreven. Om nu ook nog Google Now te kunnen gebruiken, moet Engels als standaard invoertaal gekozen worden, met eventueel Nederlands of een andere taal als tweede taal. Om een taal de primaire invoertaal te maken, ga je naar de optie spraakgestuurd zoeken in tal en invoer, en bij talen doe je een long-press op de taal die de primaire taal moet worden. Met talkback is dat dus 2x tikken en de laatste vasthouden. Als je Engels nog niet hebt toegevoegd aan je lijstje met herkenbare talen, moet dat eerst. Om één of andere reden werkt in dit scherm de back knop niet om je wijziging te bevestigen, maar zit er bij mij een 'opslaan' knop rechts onderaan het scherm, waarmee je de gemaakte instelling bevestigt. Henk.

Not Nav 2.0 in de play store

NotNav 2.0

Gisteren is NotNav 2.0 in de play store verschenen. Dit programa, dat nog steeds geen navigatie app is, kan nu behalve het adres waar je bent, ook de zijstraten in de omgeving en points of interest weergeven. Verder wordt van elke plaatsaanduiding weergegeven hoe betrouwbaar die is. Dat laatste mag van mij uit, maar het is zo ongeveer de enige functie die niet uit te schakelen valt. Ook kan er in de nieuwe versie één punt worden ingesteld, dat als POI zal worden aangekondigd als je er in de buurt bent,.

Waar te halen

NotNav is hier te downloaden uit de playstore.

Gesproken ondertitels app nu in test fase

Een app die doet denken aan het ondertitelmenu van de Orion WebBox is nu beschikbaar in de play store. De informatie bij de app suggereert dat in de toekomst geld gevraagd zal worden voor gesproken ondertitels, maar op het moment dat ik dit schrijf, is de functie nog gratis.

Als de app wordt gestart, leest de Xander stem een informatiepagina voor met een korte introductie over de dienst. Het scherm wordt hierbij gedraaid naar landscape modus. Dit dien je in gedachten te houden als je de bewegingen die in de introductietekst worden genoemd uitprobeert. Verder moet je als talkback gebruiker de bewegingen met twee vingers uitvoeren.

• Door van rechts naar links te vegen, ga je naar de volgende zender.
• Door van links naar rechts te vegen, ga je naar de vorige zender.
• door een verticale beweging pas je de vertraging aan, zodat de ondertiteling synchroon loopt met het televisie geluid.

Er is ook nog een instellingenmenu waar kan worden ingesteld hoe de ondertiteling op het scherm zichtbaar is. Ik kan hier weinig zinnigs over zeggen, anders dan dat er mij ruim voldoende mogelijkheden voor handen lijken.

Ondersteunde zenders

Er worden 10 Nederlandse- en zes Vlaamse zenders ondersteund. De Nederlandse zenders worden door Claire voorgelezen, en de Vlaanse door Ellen.

• Nederland 1
• Nederland 2
• Nederland 3
• RTL4
• RTL5
• RTL7
• RTL8
• Net5
• SBS6
• Veronica

De Vlaamse kanalen

• Één
• Canvas
• VTM
• 2BE
• VT4
• VT5

Eerste indruk

De app gedroeg zich in de korte tijd dat ik hem gebruikte prima. Wisselen van zender ging goed en de ondersteundende gesproken meldingen waren duidelijk. Ik hoop dat er in de toekomst een selectemenu kan worden toegevoegd, zodat je snel naar een gekozen zender kunt springen.

Waar te halen

Dit is de directe link naar de app.

NotNav. Geen navigatie app, maar toch erg handig

Afgelopen week liep ik tegen een programma aan, dat uitsluitend tot doel heeft om je te vertellen waar je bent en in welke richting je gaat. Het heet NotNav. Als je het programma opstart, vertelt het je waar je volgens hem bent, en in welke richting je telefoon wijst. NotNav gebruikt het ingebouwde compas, dus zodra je de telefoon iets draait, vermeldt de app de nieuwe richting, ook zonder dat je daadwerkelijk loopt.

Het scherm heeft drie grote knoppen: Pauze, speak last en settings. Met Pauze stop je het weergeven van informatie door de app, met speak last herhaal je wat de app het laatst zei, en via settings kun je een aantal parameters instellen, t.w. of de richting van het compas moet worden uitgesproken, of de locatie moet worden vermeld, en het aantal graden dat de app standaard als afwijking moet berekenen.

Die laatste optie vind ik briljant. Als je de telefoon b.v. in een broek- of borstzak hebt, staat hij niet recht naar voren gericht, maar in een kleine hoek. Deze hoek kun je aangeven in het settings menu, zodat NotNav hier rekening mee kan houden bij het vermelden van de looprichting.

Nauwkeurigheid op mijn Nexus 5 is prima. Zowel de looprichting als het adres waren doorgaans correct. Voor veel van mijn navigatiebehoeftes is deze app eigenlijk voldoende.

De app is hier te downloaden.

Nieuwe Beta talkback, nu via de playstore

Afgelopen week is na afwezigheid van meer dan een half jaar een nieuwe beta van talkback verschenen. De meest in het oog springende veranderingen zijn de toevoeging van twee extra gebaren: één keer- en twee keer tikken tegen de zijkant van de telefoon. Deze gebaren kun je via gebarenbeheer koppelen aan een zelf te keizen talkback functie, en ondersteuning voor navigatie over het scherm via een gekoppeld Bluetooth toetsenbord.

De procedure om een beta versie van talkback te installeren is veranderd. Vanaf nu moet je aangemeld zijn bij de eyes-free google group, en via een speciale pagina kun je dan kiezen om betatester voor talkback te worden. Vanaf dat moment worden de beta versies automatisch meegenomen in de reguliere updates van je telefoon. Hieronder plaats ik de Engelse instructies om aan een nieuwe talkback beta te komen:

Van: Kristian Monsen < kristianm@google.com> Datum: 1 augustus 2014 23:59:22 CEST Aan: eyes-free@googlegroups.com Onderwerp: Now available: TalkBack v3.5.2 Beta 1 for Android 2.2 (Froyo) and aboveaan Antwoord aan: eyes-free@googlegroups.com block quote end block quote Hi everyone,   We have just released TalkBack v3.5.2 Beta 1 to the Play Store. Going forward, we will begin releasing betas directly through the Google Play Store, and there are a few steps required to ensure you receive beta updates.  Once you complete these steps, you will automatically receive future updates as additional versions are released. list of 3 items • Start by ensuring your Google account has joined the eyes-free@googlegroups.com Google group.  If you're receiving this email at an email address associated with your Google account, you're already a member of this group. If you still need to join on a different account, you can do so by signing in to that Google account and navigating to this link, then selecting the "Join group to post" button and completing the required form. • While still signed into the desired Google Account, navigate to this opt-in link, review the information, and select "Become a tester".  After selecting the button, ensure the page displays "You are a tester". If you encounter an error message to the effect of "Sorry - nothing to see here.", ensure the account you've signed in to has successfully joined the eyes-free Google group. • Android devices that are signed in using your Google account will automatically begin receiving updates to TalkBack's beta releases as they become available. list end This version of TalkBack is a beta release. Functionality is subject to change. This version may contain bugs. Please provide feedback via the Eyes-Free mailing list or by using the Eyes-Free issue tracker. If you need to switch back to a stable version, return to the opt-in page and select the "Leave the test" link.  You can then uninstall TalkBack updates using the Play Store application on your Android devices.   New in TalkBack v3.5.2 Beta 1: list of 5 items • Improved support for navigating web content in Chrome • Ability to assign shortcut actions for tapping on the side of the device. [Experimental] • Keyboard support. [Experimental] • Support for custom actions on "L" devices • Bug fixes list end For the initial keyboard support these key combinations are supported: list of 10 items • ctrl-alt-right Move accessibility focus to the next element • ctrl-alt-left Move accessibility focus to the previous element • ctrl-alt-up Move accessibility focus to the first element • ctrl-alt-down Move accessibility focus to the last element • ctrl-alt-enter Click on the element with accessibility focus • ctrl-alt-h Global home gesture • ctrl-alt-backspace Global back gesture • ctrl-alt-n Open the notifications drawer • ctrl-alt-r Open the recent screen • ctrl-alt-z Suspend TalkBack (this was here previously) list end   Thank you for your help testing the latest release! -- You received this message because you are subscribed to the Google Groups "eyes-free" group. To unsubscribe from this group and stop receiving emails from it, send an email to eyes-free+unsubscribe@googlegroups.com. For more options, visit https://groups.google.com/d/optout. block quote end block quote end block quote end

Nederlandse stem in Google TTS lijkt nu definitief.

Begin maart schreef ik een artikel over een nieuwe Nederlandse stem die door Google uitgeprobeerd en die je, als je geluk had, te pakken kon krijgen. Deze stem lijkt sinds de laatste update van Google TTS van 22 mmei definitief geïntroduceerd.

Hoe te activeren?

Nadat google tts is bijgewerkt tot de versie van 22 mei, ga je naar instellingen -> taal en invoer -> opties voor tekst naar spraak uitvoer. Als Google TTS Engine nog niet als voorkeurs engine is ingesteld, selecteer je deze. Vervolgens activeer je engine instellingen en zul je als één van de eerste opties "taal" gevolgd door de huidige default tegenkomen. Als je deze activeert, komt de lijst met beschikbare talen, waar ook Nederlands bij zit. Zodra je deze optie hebt geactiveerd, zal de uitvoer veranderen in de online Nederlandse stem waar ik het begin maart al over had. Heb je een wifi verbinding actief, dan zullen meteen de stemgegevens worden gedownload, zodat je de stem ook kunt gebruiken als de 3g/wifi verbinding weg valt. De kwaliteit van deze gedownloade stem is echter iets minder dan die van de online stem.

Kwaliteit

Ik vind de onlie stem echt heel goed. Natuurlijke stem, veel Engelse woorden, goede intonatie, kortom een prima stem. De offline versie levert vooral aan natuurlijkheid in. De klanken zijn ook hier nog steeds goed, maar de stem is robot-achtig. Het grootste probleem van de offline versie is het voorlezen van koppen en links. Dan komt er een soort onderaards gegrom uit de stem, waarvan ik niet snap wat dat r doet. De online versie heeft dit probleem niet.

Zou ik deze gaan gebruiken?

Ik denk dat ik de Nederlandse versie van Google TTS goed genoeg zou vinden voor dagelijks gebruik, zeker de online versie. Maar ook de huidige acapela stemmen bevallen me prima, ik hoop alleen dat acapela iets aan zijn woordenschat doet. Als de Nederlandse stemdata van Google TTS op nieuwe telefoons zou kunnen worden meegeleverd, zou dat perfect zijn voor de beginnende Nederlandse blinde Android gebruiker.

Een eerste blik op pointfinder (updated)

Pointfinder is een app die je helpt bij het terugvinden van een eerder gemarkeerde locatie. De app is deels self-voicing, maar ook talkback wordt ondersteund.
Omdat de app Engelstalig is, gaat hij eerst op zoek naar een Engelse stem, waarbij het niet uitmaakt uit welk Engelstalig gebied de stem komt. Het startscherm bestaat uit een lijst van eerder gemarkeerde punten, een veld waarin de nauwkeurigheid van de GPS wordt aangegeven, een instellingenknop, en tot slot een knop waarmee de huidige locatie kan worden opgeslagen.
Om met dat laatste te beginnen: dubbeltik op "save location", zoek het bewerkingsvak en schrijf een naam voor het punt op. Vervolgens click je op ok, en het punt is vastgelegd.
Als je nu later naar dit punt wilt navigeren, zoek je het in de lijst en dubbeltikt erop. Nnu verschijnt er een scherm met o.a. de co-ordinaten van het punt en twee knoppen: find en Navigate. Find gebruikt een soort compas om de weg te wijzen, terwijl navigate probeert google maps in te schakelen om je naar het punt te brengen.
Met de Navigate functie heb ik niet veel succes gehad, omdat maps maar bleef melden dat hij de gezochte punten niet op de kaart kon vinden. Find werkte daarentegen prima. Zodra je op find clickt, wordt het compas wakker en laat met een toon horen hoe je ten opzichte van de beoogde koers staat. Hoe lager de toon, hoe beter je gaat. Met regelmatige tussenpauzes wordt je verteld waar je bent, hoe ver het nog is naar het punt en hoeveel graden links of rechts het punt is. Is het aantal graden >90, dan is het punt achter je, anders voor. Hoe je vervolgens naar het punt gaat, in een rechte lijn of over de weg, laat het programma aan je eigen inzichten over.
Tegen de tijd dat je bestemming hebt bereikt, komen er wat pieptoontjes bij, en zegt pointfinder det je "in reach of" je bestemming bent. Heb je een opmerking niet verstaan, dan kun je op de speak knop tikken om pointfinder de informatie nogmaals te laten geven.
Ik heb het nog niet over de verschillende instellingen gehad, eigenlijk nog niet eens gekeken wat er ingesteld kan worden, dat komt in een update hoop ik. De basisfunctie werkt prima als je Engelse tekst voor lief neemt, en niet verwacht dat je ineens een volledige navigatie-app in handen hebt. 

Inmiddels heb ik een kortde demo gemaakt, die je kunt beluisteren door hier te clicken.

Zijn Nexussen nog automatisch de beste keuze?

Sinds de komst van Android 4.0 (ice cream sandwich) was de veiligste en waarschijnlijk ook beste keuze een Google Nexus toestel. Op deze telefoons stond een zo puur mogelijke versie van Android, waardoor de verbeterde toegankelijkheidsfuncties het best tot hun recht kwamen en er geen verstoring optrad door de alternatieve gebruikers-interfaces die diverse fabrikanten aan hun telefoons toevoegden. Toen Android 4.1 uitkwam, gold dit misschien nog wel sterker, omdat de verbeteringen in Jelly bean best groot waren en het relatief lang duurde voordat andere fabrikanten ook met toestellen op de markt kwamen met deze versie.

Sinds Android 4.2 is deze keuze wat minder vanzelfsprekend aan het worden. Voor een blinde gebruiker zijn de verschillen tussen 4.1 en 4.2 niet zo groot en ook 4.3 en 4.4 brengen geen baanbrekende verbeteringen die je noodzaken de nieuwste versie van Android te willen hebben. Dit betekent dat je ook veel plezier kunt beleven aan een toestel met Android 4.2 erop, zolang de schil van de fabrikant niet in de weg zit.

Het laatste jaar is er nog een ontwikkeling gaande die de keuze bemoeilijkt. Fabrikanten als Samsung voegen eigen toegankelijkheidsopties toe aan hun toestellen. Zo kocht mijn dochter vorig jaar een galaxy fame die voordat het eerste scherm werd getoond al vroeg of toegankelijkheidsopties moesten worden ingeschakeld. De Fame is weliswaar een 4.1 toestel, maar hij is prima te gebruiken voor iemand die een telefoon zoekt met spraak en vergroting. In de Galaxy note 3 trof ik een camera aan, die detecteert wanneer talkback is ingeschakeld en gesproken hulp biedt bij het maken van foto's. Samsung kondigde de galaxy core advance aan, een telefoon speciaal bedoeld voor mensen met een beperking. Bij deze telefoon zijn diverse hulpstukken leverbaar zoals een houder om de telefoon goed te positioneren voor een OCR scan, een hoesje met sensoren die zorgen dat de telefoon gaat trillen als je te dicht bij objecten komt, en nog één die me even is ontschoten.

In de nieuwe S5 zitten zo te zien dezelfd toegankelijkheidsfuncties als in de core advance en ook de note 3 heeft het grootste gedeelte ervan wel in huis, zodat je kunt zeggen dat Samsung Google aan het inhalen is waar het de toegankelijkheid van de telefoons betreft. Ik weet niet hoe het andere merken vergaat. Mocht iemand daar iets over kunnen zeggen dan graag.

Nu ook Nederlandse stem verborgen in Google TTS.

De standaard door Google meegeleverde spraak (google tts) ondersteunde tot nu toe geen Nederlands, vandaar de noodzaak voor stemmen als espeak en acapela.

Sinds dit weekend is er een nieuwe versie van Google tts (versie 3), die naast een serie HQ stemmen voor de ondersteunde talen, nu ook een verborgen Nederlandse stem heeft. Deze stem wordt niet gedownload, maar haalt zijn spraak van het internet (leuk voor de privacy-geïnteresseerden). Je hebt dus minstens een werkende 3G verbinding nodig als je onderstaande gaat proberen. Talkback werkt er verrassend goed mee, je moet alleen niet even je telefoon in vliegtuig modus zetten terwijl je hem gebruikt ;-),.

Ik kreeg het als volgt aan de praat:

1. check of google tts recent is geupdate, anders heeft het volgens mij geen zin.
2. Verander je spraak engine naar Google TTS.
   Je zult nu een dame krijgen met een zwaar Engels accent, deze bedoel ik niet ;-).
3. Verander de telefoontaal naar b.v. Engels.
   De jonge dame zal nu acceptabel Engels spreken, al blijven bij mij de back en home knop nog hun Nederlandse naam houden tot na een reboot.
4. Zet je telefoon weer op Nederlands en wacht af wat er gebeurt.
   Als alles zich gedraagt zoals bij mij, dan krijg je nu een nieuwe Nederlandse stem te horen, die wat mij betreft erg goed leest. Af en toe wat stacato, maar ze kent erg veel woorden, in elk geval van het soort die ik in mijn dagelijks leven tegenkom.

Zodra de internet verbinding weg alt, wordt de stem ook stil. Start je dan de telefoon opnieuw op, dan krijg je de Amerikaanse stem met sterk accent weer terug. Het kan dus geen kwaad om voor je het probeert, te weten hoe je de telefoon zonder stem-ondersteuning uitschakelt.

Camfind nu ook naar Android

Camfind, een programma dat al een tijdje populair is onder slechtziende iPhone gebruikers, is er nu ook voor Android. Het programma vertelt wat er op een foto staat die je zojuist hebt genomen, of uit de gallerij aanwijst. Dit kan een pak uit de voorraadlad zijn, maar ook een kledingsstuk, of een schilderij waarvan je je afvraagt wat het is.

Hoewel je zou denken dat deze app vooral voor slechtzienden en blinden is bedoeld, heeft de maker niet de moeite genomen de knoppen van de juiste labels te voorzien. Als de app gestart wordt, zijn er 3 knoppen, waarvan de middelste de foto maakt. Je moet er zelf voor zorgen dat de lens zo ver van het object is dat er iets zinnigs op de foto komt. De match die de app vindt wordt uigesproken en op het scherm verschijnt vervolgens een serie links mnaar matches op internet. Geef je de terug. knop, dan kom je weer in het menu met de 3 knoppen.

Het concept werkt ook op Android prima, er mag alleen wel iets aan de knoppen gedaan worden. Ik heb nog niet uitgebreid naar de menu-instelligen gekeken.

Navigatie: Guidedroid (walky talky take 2)

De afgelopen weken is er een nieuwe app in de google playstore verschenen, die niet zo nieuw is als hij lijkt. De app heet guide droid en samen met google maps zorgt hij voor een bruikbaar navigatiesysteem.

Voor wie met succes walky talky gebruikt, een app die al jaren in de playstore te vinden is, zie ik geen reden om guide droid te proberen. De apps lijken verdacht veel op elkaar, alleen crasht guide droid bij mij niet, waar walky talky dat regelmatig wel deed.

Als je de app start, wordt je gevraagd om een bestemming te kiezen. Deze kan in het tekstveld worden ingegeven met het standaard android toetsenbord. Als je daarna op 'go'clickt, wordt google maps gestart, die de route berekend en instructies zal geven over de te bewandelen weg. Ondertussen meldt guidedroid steeds waar je bent. Near 115 bellefleur, of Duiven als hij geen flauw idee heeft.

Wandelnavigatie met Google maps werkt nog steeds erg goed. Je wordt ruim van tevoren gewaarschuwd als je een afslag moet nemen. Ook gebruikt hij fietspaden waar mogelijk, of kent hij routes door een park. Het enige vreemde is dat hij zo'n weg in het park b.v. de naam geeft van de laatstgebruikte weg, dus als je rechtsaf vanaf de Golden delicious het park in moet, zegt hij: "sla rechtsaf in Golden Delicious". Als je aan deze onhebbelijkheid gewend bent, heb je er een prima navigatie app aan, en de extra informatie van guidedroid maakt dat je nog zekerder weet of je goed loopt.

Ook als je geen bestemming opgeeft, dus alleen maar guidedroid start, zal de app je bij elke verandering vertellen waar je volgens de ingebouwde GPS bent beland, zodat je de app ook zonder google maps kunt gebruiken.

Op mijn google Nexus heeft de app weinig, zeg maar geen opties. Maar op telefoons met een fysieke menu knop schijnen er opties te zijn zoals beïnvloeding van het spraaknivo, en een compas. Omdat ik deze opties nog niet werkend heb gezien, kan ik er weinig over melden ben ik bang. Mocht iemand er wel ervaring mee hebben, dan hoor ik dat graag.

Nieuwe versie van OVinfo nu ook met treintijden

De app OVinfo, die ik al een tijd gebruik om te weten of een bus vertraging heeft, of juist al is vertrokken, is onlangs ge-update naar versie 3. De meest in het oog springende verandering is dat wanneer je een station als vertrekpunt selecteert, er een extra tab met de naam trein wordt toegevoegd. Als je daarop dubbeltikt worden de treinen die van dit station vertrekken genoemd. Evenals met de bussen kan op een trein worden doorgeclickt om te zien langs welke stations de trein zal gaan.

In de releasenotes wordt vermeld dat er ook wat toegankelijkheidsverbeteringen zijn. Er wordt in elk geval keurig gemeld als de tweede tab, die met treininformatie beschikbaar komt. Ook wanneer je een vervoerder kiest, b.v. Veolia, dan wordt de paginakop keurig bijgewerkt.

Kortom: een prima app weer verbeterd.